SCIENTIFIC PRINCIPLES AND DISABILITY

Sir Isaac Newton, a scientist with a disability, developed (among other things) the 3 gravitational laws. We can gear them toward disability studies as well.

Law #1: If the disability issues are not pushed or pulled, they will stay still. If no one is working on the disability issues and getting them in the open and getting other people and policy makers to care about them, nothing will change about the way disability is seen in our society or how it is – or isn’t – accommodated in the school system.

Law #2: Whichever way something is pushed is the way it will go. Therefore, pushing society toward disability recognition and acceptance will eventually bring about the desired result.

Law #3: If an object is pushed or pulled, it will push or pull equally in the opposite direction. Though this law seems somewhat contradictory, it can be applied to the forces that work to push disability issues the wrong direction. If this happens, those who have disabilities and those that care about them will fight just as hard, if not harder, to bring the issues back in the right direction.

References

http://scienceanddisability.wordpress.com/category/gravitational-laws-and-disability/

THINK INCLUSIVELY~~~ ACT INCLUSIVELY ~~~ CREATE AN INCLUSIVE NATION

HAKI ZA ELIMU KWA WATOTO WENYE ULEMAVU

[Hotuba ya Mwl JK Nyerere katika Shule ya Viziwi, Dar es Salaam, 18 Februari, 1974]:

"Leo nimekuja hapa kuweka jiwe la msingi, siyo kutoa hotuba. Kwa hiyo kuna  mambo mawili tu ninayotaka kuyasema tena kwa kifupi sana.

Kwanza, Azimio la Arusha linatamka wazi wazi kwamba Taifa letu limekubali wajibu wa kuwaangalia wananchi wenzetu wasiojiweza: vipofu, viziwi, viwete, na wagonjwa wa akili. Lakini kwa kweli tunazo shughuli nyingi mno hata hatuna nafasi ya kuwashughulikia wale wenzetu wachache ambao kwa bahati mbaya viungo vyao vina vilema. Serikali, na hata TANU, hushindwa kupata muda wa kutosha kuanzisha shughuli za kuwasaidia wasiojiweza ili kuwawezesha kushirikiana na wenzao katika hali ya usawa. Kama uwezo wenyewe mtu ulio nao ni wa kuwasomesha nusu tu ya watoto wote wa Tanzania, basi huna budi kutumia nguvu zako zote za Kiserikali kuwafunza walimu, kutafuta vifaa, na kujenga shule zitakazowatosha hao nusu watakaofaidika kutokana na huduma hizo za kawaida. Huna uwezo wa kufanya zaidi.

Lakini kufanya hivyo maana yake siyo kwamba watoto wengine sasa hawastahili huduma; kwa kweli udhaifu wao unawapa haki zaidi ya msaada wetu. Kwa sababu hiyo sisi viongozi wa TANU na wa Serikali tunafurahi sana tunapoona watanzania, na marafiki wa Tanzania, wanaanzisha mipango ya kuwahudumia watu wa aina hiyo, hasa watoto wadogo. Tunashukuru kupata watu wanaojitolea kuanzisha na kuendesha shule za kuwasaidia vipofu, viwete, na viziwi, nasi tutakuwa tayari kuwaunga mkono kwa furaha na kwa uwezo wote tulio nao.

Chama cha Tanzania cha Kuwasaidia Viziwi ni chama kipya, kimeanzishwa miezi michache tu iliyopita; na sherehe ya leo ni ushahidi wa kwanza wa juhudi zake. Napenda kuwapongeza wanachama wa chama hicho kwa kazi yao waliyokwisha kuifanya, na kuwashukuru wale waliowasaida. Natumaini kwamba wananchi kwa ujumla, na vyama vyao, watafanya kila linalowezekana kuharakisha kazi yao na kuifanya iwe na manufaa zaidi.

Jambo langu la pili linafanana na hilo la kwanza. Wasiojiweza wa nchi hii wanachohitaji sana ni nafasi ya kushiriki kwa ukamilifu na kwa usawa katika mambo ya nchi yao. Kulemaa miguu au mikono maana yake siyo kwamba mtu yule sasa ni mtu nusu. Maana yake tu ni kwamba yako mambo fulani kilema huyu hawezi kuyafanya; na kwa hiyo ziko kazi fulani hawezi kuzifanya, na matumaini fulani, ambayo hawezi kuwa nayo. Lakini yako mambo mengi mengine ambayo angeweza kufanya kama sisi tulio na viungo vyetu kamili tungemsaidia ayafanye. Vivyo hivyo kwa mtu aliye kipofu, au aliye kiziwi.

Watu hao si wapumbavu, wala si magogo, eti kwa sababu tu ya vilema vyao. Wanahitaji msaada wetu kuwawezesha kuvishinda vipingamizi walivyo navyo, na kuwawezesha kuyafanya kwa ukamilifu yale mengine wanayoweza kuyafanya.

Katika shule ya watoto vilema ya Mgulani; katika shule za vipofu za Lushoto, Tabora, na kwingineko; katika shule ya viziwi ya Tabora pamoja na hii (itakapokuwa inafanya kazi) watoto wetu wanafunzwa kuyafanya yale ambayo wanayaweza kuyafanya. Wanafunzwa jinsi ya kujisaidia, wanafunzwa kujitegemea; na wanapata ufundi utakaowawezesha kujitegemea. Jambo hilo linalingana na haki za binadamu; na liko katika mstari wa siasa ya nchi yetu.

Lakini kipofu aliyefunzwa kuendesha mitambo ya simu ofisini anaweza tu kujipatia riziki yake kwa kazi hiyo kama akiajiriwa kuifanya kazi hiyo. Kijana aliye kiwete anaweza tu kuwa karani, au mwendesha-mitambo wa kiwandani, kama atapatiwa nafasi ya kazi huko ofisini au kiwandani wakati atakapoomba. Mtoto anayefunzwa katika shule hii jinsi ya kuzungumza na wenziwe ataweza tu kutumia ujuzi wake kujipatia riziki kama sisi wengine tutajitahidi kufikiria kitu anachoweza kufanya, na kama tutachukua hatua za kutekeleza mawazo hayo. Haifai kuhesabu tu yale mambo ambayo hawezi kuyafanya.

Baadhi ya watoto watakaoingia katika shule hii watapata elimu yao yote katika shule hii, au shule nyingine ya mafunzo maalum. Wengine wataweza, baada ya hapa, kuingia katika shule za kawaida baada ya kujaribiwa na kupewa vifaa vya kuwasaidia kusikia, au baada ya kufunzwa kuelewa neno kwa kutazama midomo. Ni wajibu wetu kuhakikisha kwamba wanapata nafasi ya kuingia katika hizo shule za kawaida, na kuhakikisha kwamba sisi wenyewe na watoto wetu tunawasaidia katika kupambana na matatizo yao ya shida ya kusikia. Huo ndio wajibu wetu kama Watanzania, na kama wajamaa. Vile vile ni wajibu wetu, kama Watanzania na kama wajamaa, kuweka mipango katika nchi yetu itakayowasaidia hawa na vilema wengine wote waweze kushiriki kwa ukamilifu katika maendeleo ya taifa letu. Na yako mambo mengi tunayoweza kuyafanya, bila kutumia fedha au wataalamu ambao hatuna wengi, lakini ambayo hatuyafanyi hivi sasa. Kwa mfano. Sasa hivi tunajenga maofisi ya serikali ambayo huwezi kuingia bila ya kupanda ngazi. Lakini huwezi kupanda ngazi ukiwa unajikokota kwa kigari, na ni vigumu sana kupanda ngazi kwa magongo. Matokeo yake ni kwamba viwete hawawezi kuingia katika benki, au katika ofisi ya bima, au wakati mwingine hata katika ofisi ya TANU au ya Serikali kupeleka shida zao, achilia mbali kufanya kazi katika ofisi hizo. Na hata kama kwa bahati, nafasi ya kuingilia, si ngazi bali ni mteremko mdogo, utaona mlango wenyewe ni mwembamba mno hata kigari cha kiwete hakiwezi kupenya.

Natumaini kwamba wachoraji picha wa majumba wote, na hasa wale wanaotayarisha makao makuu mapya huko Dodoma watakumbuka sana mambo haya. Na endapo watasahau, itafaa sisi wengine tuwakumbushe.

Vitendo vingine vidogo–vidogo vinavyofanana na hivyo vinaweza kufanywa na wananchi kuwasaidia vipofu na viziwi kushiriki katika kujenga Tanzania ya Kijamaa. Maana wanayo haki kutudai nafasi zitakazowawezesha kujitegemea, siyo huruma inayompa sadaka “Yala Maskini.”

Wale wote wanaotoa ama nguvu zao ama fedha kujenga shule hii, na shule nyingine za aina hii za kuwasaidia vilema, wanaweka msingi utakaowafanya watoto wasiojiweza wajitegemee katika siku za mbele. Wao, pamoja na sisi wengine wote, tunapaswa kuindeleza kazi hiyo katika maisha yetu ya kila siku na katika uhusiano wetu na viziwi, vipofu na vilema.

Kwa moyo huo na kwa matumaini hayo nina furaha kuliweka jiwe la msingi la shule hii. Huu ni mwanzo mdogo sana wa kuwasaidia viziwi. Basi na tudhamirie kuikuza kazi hiyo.

Asanteni sana".

"FIKIRI KIJUMUISHI ~~~ TENDA KIJUMUISHI ~~~ JENGA TAIFA SHIRIKISHI"

Je, ulemavu ni laana? Ni mikosi? Au ni dhambi?

Tufundishe nafsi, roho na akili zetu

Awali ya yote, napenda kukushukuru wewe msomaji wa makala hizi, na pia ninapenda na kufurahi sana ninapoona mrejesho wenu wa maoni. Inaonyesha kuwa mnayaona haya kwenye jamii zetu halisi yakitukia.

Sasa hebu tujikite kwenye mada yetu hii “Je, ulemavu ni laana? Au ni mikosi? Au  ni dhambi?

Maana ya ulemavu

Sera ya Taifa ya Maendeleo na Huduma kwa Watu Wenye Ulemavu Tanzania (2004) inafafanua kuwa ulemavu ni hali inayotokana na dosari mwilini au/na akilini ambayo inasababisha mtu kushindwa kutenda mambo ambayo kwa kawaida angetegemewa kuyaweza na hivyo kumletea mtu huyo kizuizi katika utekelezaji wa majukumu yake katika jamii. Kizuizi katika utendaji kinatokana pia na mfumo wa mtizamo wa jamii dhidi ya mtu huyo.

Ulemavu ni neno linalotumika kwa mapana kuainisha maeneo matatu muhimu yafuatayo:

• Hali ya tatizo kadri linavyoonekana (impairment)

• Upungufu wa uwezo wa kutenda/kufanya jambo kwa njia ya kawaida kulingana na hali yake (Disability).

• Kizuizi katika kutenda jambo (handicap) kutokana na hali ya ulemavu  (Disability).

Maana ya mikosi (misfortune)

Ni hali ya kukosa bahati, kukosa kupata mema kwa njia ya imani aliyonayo mtu. Kushindwa kufanikiwa na/au kuandamwa na matukiomabaya ambayo chanzo chake ni laana.

Katika kitabu cha 1Samweli 28: 6; tunaona mfalme Sauli akipatwa na majanga makubwa ya kupigwa na Wafilisti, mkosi ambao ulitokana na dhambi yake ya kiburi mbele za Mungu wake. Imeandikwa hivi katika mstari wa 6:

“Lakini Sauli alipouliza kwa BWANA, BWANA hakumjibu, wala kwa ndoto, wala kwa Urimu, wala kwa manabii”.

Maana ya Laana na Dhambi

Laana ni kukataliwa na wanadamu au Mungu kutokana na kosa lisiloweza kusameheka. Neno Dhambi (mistarget) inamaanisha ni UASI, kukosea lengo au shabaha ya kile ulichotegemea kukitimiza. Umeamriwa kufanya hiki wewe ukafanya kile-hiyo ni dhambi.

Je, ulemavu ni laana? Je, ni mikosi? Ni dhambi?

Mambo ya Walawi 19:14, Biblia imeandikwa hivi:

“Usimlaani kiziwi, wala usitie kwazo mbele ya kipofu, bali umche Mungu wako; mimi ndimi Bwana”.

Maneno ya msingi katika mstari huu:

          Usimlaani, lina maana usimkatae au usimtenge (mtu mwenye ulemavu).
  …wala usitie kikwazo (stumblingblock), maana yake ni kwamba binadamu yeyote asimjengee mazingira magumu ya kuishi binadamu mwenzake mwenye ulemavu.

        …bali umche Mungu wako;

Umche Mungu wako kwa lipi?

Umche Mungu wako kwa uumbaji wa aina yake,na wala usimkosoe wala kumpinga Mungu kwa uumbaji huo.

…mimi ndimi Bwana.

Inamaanisha yeye Mungu ndivyo alivyoamua na wala mtu mwingine asihoji hilo.

Pia katika kitabu cha Kutoka 4:10-17, tunasoma maneno haya:

“Bwana akamwambia, Ni nani aliyekifanya kinywa cha mwanadamu? Au ni nani afanyaye mtu kuwa bubu au kiziwi, au mwenye kuona, au kipofu? Si mimi Bwana?”

Haya maelezo yalitolewa na Mungu wakati nabii Musa alipokuwa akikataa kwenda kuwakomboa wana wa Israel katika nchi ya Misri. Musa alihofia kuwa angeshindwa kuongea mbele za Farao na kwamba huenda na wana wa Israel wasingemsikiliza kwa sababu ya ulemavu wake wa ugumu wa kuongea (speech impairment). Hii ilitokana na uzoefu wake kwenye jamii yake. Yawezekana yalikuwa yanamkuta hayo aliyokuwa akijitetea kwa Mungu.

Katika kitabu cha Injili ya Yohana 9: 2 & 3 (Yohana 9: 2, 3) tunasoma maneno haya:

“Wanafunzi wake wakamwuliza, Rabi, ni yupi aliyetenda dhambi, hata mtu huyu azaliwe kipofu? Yesu akajibu, Huyu hakutenda dhambi, wala wazazi wake; bali kazi za Mungu zidhihirishwe ndani yake”.

Ni swali zuri sana na liko wazi likidokeza mtazamo wa jamii walimoishi kipindi hicho. Wanafunzi wa Yesu hawakuwa na shida ya kujua ULEMAVU ni matokeo ya dhambi au la, kwani tayari walikuwa wanafahamu hivyo kuwa mtu kupata ulemavu ni matokeo ya dhambi. Shida yao kubwa ilikuwa kujua ni nani hasa aliyetenda dhabi kati ya aliyezaliwa kipofu au wazazi waliomzaa huyo kipofu.

Yesu alikuja na majibu yaliyowashangaza, pia  majibu haya yalibadilisha mtazamo wa wanafunzi wake. Majibu ya YESU yalikuwa hivi:

 “Huyu hakutenda dhambi, wala wazazi wake; bali kazi za Mungu zidhihirishwe ndani yake”.

Kwa tafsiri nyingine ya maneno ya Yesu ni kwamba si wazazi au mtoto aliyezaliwa akiwa na ulemavu ni wenye dhambi, bali hayo ni matokeo na makusudi ya uumbaji wa Mungu. “…baki kazi za Mungu zidhihirike (zionekane wazi, zitofautiane na kazi zingine zisizo za ki-Mungu) ndani yake (ndani ya huo uumbaji)”.

Hitimisho

Ulemavu kwa ukweli wake ni kwamba unaleta madhara katika utendaji kazi kwa maisha ya kila siku ya mhusika mwenye ulemavu pamoja na kuleta ugumu wa mitazamo kwa familia yenye mtu mwenye ulemavu. Pia tuweke kwenye fahamu zetu kuwa ulemavu, kwa elimu ya kisayansi husababishwa na vigezo viwili tu ambavyo ni “mazingira na urithi”. Na kwa upande wa imani itokanayo na kitabu kitakatifu kiitwacho “Biblia”, ulemavu umeelezwa kuwa ni sababu za kiuumbaji, na pia tunaambiwa katika uumbaji huo kuna kusudio halisi. Si bahati mbaya wala mikosi, si laana wala dhambi pia.

Watu wenye ulemavu na wasio na ulemavu, wote kwa pamoja tujitambue, tujue kuwa na ulemavu au la ni sehemu ya vionjo vya maisha ya binadamu. Wengine wamepata mafanikio kutokana na misukumo ya ulemavu, na vilevile wapo watu ambao ulemavu ndio umewafanya washindwe kufikia malengo yao katika maisha. Tena tusisahau kuwa wapo watu ambao kutokuwa na ulemavu kumewafanya wakaona mazingira ni rafiki, wakasahau kupambana na mazingira, na hatimaye wakashindwa kufikia malengo yao kimaisha pia.

Hivyo, nionavyo mimi, ulemavu unamfanya mtu kuwa makini na mazingira, humwezesha kuwafahamu marafiki na maadui wa kweli katika maisha. Huweza kumwezesha mhusika kujua asili ya binadamu na utofauti wa binadamu mmoja na mwingine. Hubainisha watu wenye haiba dhaifu dhidi yao walio imaira, hututenganishia kati ya wenye fikra potofu dhidi ya wale wabebao na kutemelea ukweli kwenye katika maisha yao.

 "FIKIRI KIJUMUISHI ~~~ TENDA KIJUMUISHI ~~~ JENGA TAIFA JUMUISHI"

REJEA

BIBLIA TAKATIFU (1952)

Sera ya Taifa ya Maendeleo na Huduma kwa Watu Wenye Ulemavu Tanzania (2004)